17 stycznia 1835 roku w Oniksztach (lt. Anykščiai) urodził się Antanas Baranauskas (Antoni Baranowski) – biskup rzymskokatolicki, poeta, językoznawca, biskup pomocniczy żmudzki w latach 1884–1897, biskup diecezjalny sejneński w latach 1897–1902.

Zmarł 26 listopada 1902 roku w Sejnach. W 1999 roku przy bazylice w Sejnach odsłonięto pomnik Baranauskasa.

Litewski poeta okresu romantyzmu, sprzeciwiał się władzy cara i przedstawiał sposoby realizacji programu odrodzenia Litwy. W wierszach opisywał piękno ojczystej ziemi, historię Litwy oraz uczucia religijne i treści narodowe.

Działo się to w czasie zakazu druku czcionką łacińską. „Litwini jednak stanęli do walki, odrzucając wydawnictwa pisane alfabetem rosyjskim, mimo że były wydawane w języku litewskim.

Litwie brak było świeckiej, postępowej inteligencji, która przewodziłaby walce; wyginęła w czasie powstania lub została zesłana na Sybir. Walkę o litewską czcionkę rozpoczęli księża katoliccy, wywodzący się z chłopstwa.

Po nich walkę przejęła nowa litewska inteligencja pochodząca ze wsi i mocno z nią związana. Synowie chłopów poszli do szkół średnich i na uniwersytety.

Wśród nowej inteligencji byli poeci i pisarze, historycy, językoznawcy i etnografowie. Oni to poprowadzili walkę aż do samego końca” (Kviečiame lankyti Punską ir Seinus/Zapraszamy do zwiedzania Puńska i Sejn, Puńsk, Aušra, 2000, str. 43).

„Początkowo toczyła się walka o oświatę, kulturę, o łacińską czcionkę. Potem walczono o wyzwolenie narodowe i społeczne. Bojkotowano książki litewskie pisane przez Rosjan rosyjskim alfabetem. Wydano zaledwie 55 pozycji, w tym tylko jedną napisał Litwin; był to podręcznik dla… kierowców” (Kviečiame lankyti Punską ir Seinus/Zapraszamy do zwiedzania Puńska i Sejn, Puńsk, Aušra, 2000, str. 44).

Więcej o tym możesz poczytać tutaj.

Za najważniejszy utwór w jego dorobku uznawany jest poemat Borek Oniksztyński (lt. Anykščių šilelis), inspirowany Panem Tadeuszem A. Mickiewicza.

Napisany w języku litewskim, odegrał znaczącą rolę w historii literatury tego kraju. Jego zadaniem było udowodnienie, iż język litewski niczym nie ustępuje innym językom i można w nim również uprawiać twórczość poetycką. Poemat został opublikowany w kalendarzu, który wydawał Laurynas Ivinskis.

W pracy naukowej zajmował się badaniem języka litewskiego oraz dialektów. W 1857 wydał pracę po polsku O żmudzkim i litewskim języku. Specjalizował się w lingwistyce porównawczej, opracował zasady ortografii itd.

Naukowo interesował się również filozofią i matematyką. Tworzył terminologię z zakresu matematyki.

Źródła:

http://www.šaltiniai.info/index/details/1032

http://lietuviukalbairliteratura.lt/lietuviu-poetas-ir-kalbininkas-antanas-baranauskas/

Kviečiame lankyti Punską ir Seinus/Zapraszamy do zwiedzania Puńska i Sejn, Puńsk, Aušra, 2000