Samolot Bellanca J-6, noszący nazwę „Lituanica”, wystartował z Nowego Jorku 15 lipca 1933 roku, w rocznicę zwycięstwa wojsk polskich i litewskich pod Grunwaldem.

Przygotowanie samolotu oraz zakup niezbędnych sprzętów kosztował 4,2 tysiące dolarów. W czasach Wielkiej Depresji uzbieranie takiej kwoty graniczy z cudem.

Pieniądze na szczytny cel dali Litwini mieszkający na całym świecie, piloci zarobili je na pokazach. Za taką kwotę na Litwie w tamtym czasie można było zatrudnić 12 tysięcy robotników na jednodniową pracę.

Celem lotu, który wzbudzał wówczas światową sensację, było Kowno. Dzień po starcie samolot obserwowano m.in. w Szkocji i Kilonii, w Kownie na pilotów czekało kilkadziesiąt tysięcy osób.

Piloci przelecieli 6411 km, zginęli 650 km od celu. Ich ciała przetransportowano do Kowna. Przypuszcza się, że przyczyną katastrofy mogła być burza. Wciąż krąży opinia, że samolot mogli zastrzelić Niemcy.

Darius i Girėnas chcieli powtórzyć wyczyn Amerykanina Charlesa Lindbergha z 1927 roku, który jako pierwszy przeleciał nad Atlantykiem, i pobić rekord długości lotu bez lądowania. W testamencie, który sporządzili przed startem, napisali, że swój lot poświęcają wolnej Litwie.

Wynik jaki osiągnęli był drugim na świecie pod względem pokonanej odległości. Lot „Lituaniki” odbywał się bez przyrządów radionawigacyjnych, a mimo to był wówczas jednym z najbardziej precyzyjnych.

Po katastrofie samolotu Niemcy okazali szacunek pilotom: wystawili straż honorową, przykryli trumny flagami Litwy i Niemiec (miejsce katastrofy było w ówczesnych Niemczech, dzisiaj to terytorium RP), złożyli kwiaty i wieńce, wygłaszali przemówienia.

Piloci zostali pochowani w Kownie, w 1944 r. ich szczątki zostały ukryte w podziemiach Uniwersytetu Medycznego, w 1964 r. przeniesione na inny cmentarz w Kownie.

Testament pilotów został wykuty w jednym z największych głazów na Litwie – na kamieniu o nazwie Puntukas w miejscowości Anykščiai (Onikszta).

Zdjęcie: wikimedia.org