W styczniu 1889 roku ukazał się pierwszy numer miesięcznika ,,Varpas” („Dzwon”). Gazeta literacka, polityczna i naukowa, ukazująca się w latach 1889-1906 w tzw. Małej Litwie (dzisiejszy Obwód Kaliningradzki).

Czasopisma w czasach zakazu druku czcionką łacińską

Był to okres zakazu druku czcionką łacińską, obowiązujący w latach 1884-1904. Czasopisma i książki wydawano nielegalnie i przenoszono je przez granicę. Jest to ewenement na skalę światową, bowiem nigdzie na świecie nie zabraniano całemu narodowi druku w swoim ojczystym języku.

W języku litewskim istnieje słowo knygnešys (knyga + nešti – książka + nosić), jego znaczenie trudno oddać w jakimkolwiek innym języku. Oznacza ono osoby przenoszące książki choć było to zakazane i karalne. Czasami takie osoby są nazywane nosicielami książek, gdyż słowo kolporter nie oddaje sensu zjawiska i sława.

Najpierw ukazywało się czasopismo „Aušra“ („Auszra”). Był to pierwszy społeczny, polityczny i literacki miesięcznik, który ukazywał się w latach 1883-1886 w tzw. Małej Litwie (dzisiejszy Obwód Kaliningradzki). Ukazało się 40 numerów.

Program gazety był prosty: pokazać narodowi litewskiemu kim był w przeszłości, wskazać na niewolę oraz wyzysk teraźniejszy i wskazać wizję przyszłości. Naród litewski dążył do zachowania swojego języka, kultury i tradycji oraz odzyskania niepodległości. „Aušra“ odegrała bardzo ważną rolę w historii narodu litewskiego, kultury, literatury, dziennikarstwa.

Kontynuatorem dzieła gazety „Aušra”  była gazeta „Varpas”. Współpracownikami tej gazety byli autorzy „Aušry“: Jonas Basanavičius, Antanas Kriščiukaitis, Martynas Jankus, M. Davainis-Silvestravičius oraz inni. Inicjatorami powstania gazety „Varpas” było Towarzystwo warszawskich Litwinów „Lietuva”.

Vincas Kudirka (1858-1899) – jeden z ideologów litewskiego ruchu narodowego, był redaktorem gazety „Varpas”, publicystą i poetą. Jest autorem tekstu i muzyki hymnu Litwy Tautiška giesmė, który został opublikowany właśnie w tej gazecie w 1898 roku.

Źródło:
http://www.spaudos.lt/Spauda/Varpo_laikrastis.htm

Zdjęcie: lt.wikipedia.org