16 lutego 1801 roku urodził się Motiejus Valančius (Maciej Kazimierz Wołonczewski) – duchowny rzymskokatolicki, pisarz, historyk, etnograf, teolog, biskup żmudzki w latach 1849-1875.
W 1828 roku przyjął święcenia kapłańskie. Był profesorem teologii w Wilnie i Petersburgu, a także rektorem seminarium duchownego i gimnazjum w Worniach. W latach 1849-1875 pełnił funkcję biskupa żmudzkiego.
M. Valančius był miłośnikiem historii i literatury litewskiej, propagatorem odrodzenia świadomości narodowej wśród Litwinów. Angażował się w działalność społeczną i dydaktyczną.
Jako jeden z pierwszych autorów pisał w języku litewskim. Był autorem pracy historycznej o biskupstwie żmudzkim Żemaičių vyskupystė (1848) oraz licznych powieści i czytanek, m.in. Vaikų knygelė (1864) i Palangos Juzė (1869).
Po upadku powstania styczniowego i w czasach zakazu druku czcionką łacińską, wydanego przez władze carskie, zorganizował przemyt i dystrybucję literatury litewskiej drukowanej w Prusach Wschodnich.
W 1858 roku zainicjował trwający 6 lat ruch trzeźwości na Litwie. Władze carskie zabroniły rozpowszechniać idee ruchu trzeźwości, lecz M. Valančius pisał o tym w swoich utworach: Vaikų knygelė, Palangos Juzė, Pasakojimai Antano tretininko.
W czasach powstania styczniowego M. Valančius nie raz był aresztowany i przesłuchiwany, choć represji uniknął. Swoją działalnością starał ocalić jak najwięcej istnień ludzkich.
Jego głównym celem było kształcenie człowieka oświeconego, silnego moralnie, wierzącego. Pisarz Kazys Binkis tak określił program biskupa M. Valančiusa: On nauczył Litwinów czytać, a oni już nigdy tego nie zapomnieli.
Zmarł 29 maja 1875 w Kownie.
Źródła:
http://www.šaltiniai.info/index/details/1092
http://www.spchd.lca.pl/strony/pliki/historia/OBOK%20ORLA%20ZNAK%20POGONI.pdf
http://www.polskieradio.pl/7/15/Artykul/1241223,Od-przemytnikow-ksiazek-do-odrodzenia-Litwy
Zostaw komentarz