Akt niepodległości Litwy (lt. Lietuvos nepriklausomybės aktas) – akt wydany 16 lutego 1918 roku przez litewską Tarybę (Litewska Rada Państwowa) ogłaszający przywrócenie niepodległego państwa litewskiego o ustroju demokratycznym ze stolicą w Wilnie.
Niestety, oryginał aktu zaginął. Istnieje co najmniej sześć wersji gdzie mógłby być. W roku, poprzedzającym 100 rocznicę odbudowy państwa litewskiego, ogłoszono nawet nagrodę za odnalezienie oryginału aktu niepodległości. Sądzę, że milion euro zaostrzy apetyt. Więcej o tym możesz poczytać tutaj.
29 marca 2017 r. portal Delfi.lt oraz inne źródła podają, że w archiwach dyplomatycznych w Berlinie odnaleziono oryginał Aktu Niepodległości Litwy. Wszystko wskazuje na to, że to długo poszukiwany oryginał.
Sygnatariusze: Jonas Vileišis, Petras Klimas, Mykolas Biržiška, Steponas Kairys. Podpisali go również (oprócz wcześniej wspomnianych osób): ks. J. Staugaitis, St. Narutavičius, dr. J. Basanavičius, A. Smetona, kan. K. Šaulys, J. Smilgevičius, K. Bizauskas, J. Vailokaitis, Donatas Malinauskas, ks. Vl. Mironas, ks. A. Petrulis, S. Banaitis, A. Stulginskis, J. Šernas, Pr. Dovydaitis.
Więcej o sygnatariuszach po litewsku możesz poczytać tutaj. Polecam, ciekawa świeżutka informacja. Niestety, ich los był tragiczny.
Kim był St. Narutavičius, czyli Narutowicz Stanisław (jeśli kliknąłeś / kliknęłaś na link, ale nie chciało Ci się czytać)? Narutowicz Stanisław (1862–1932) był prawnikiem, działaczem społecznym i politycznym ze Żmudzi, bratem Gabriela, pierwszego Prezydenta RP.
O każdym sygnatariuszu można napisać książkę. Wśród nich znalazło się wiele wybitnych postaci życia publicznego, np. Aleksandras Stulginskis – to dwukrotny prezydent Litwy. Jonas Vileišis – litewski dziennikarz, polityk, prawnik, minister i przedstawiciel dyplomatyczny Litwy w Berlinie i Waszyngtonie, burmistrz Kowna, brat Petrasa, który zorganizował pierwszą litewską wystawę sztuki.
Skoro istnieje państwo, to muszą być i symbole państwowe: flaga, herb, hymn.
Vincas Kudirka (1858-1899) – jeden z ideologów litewskiego ruchu narodowego, był redaktorem gazety „Varpas”, publicystą i poetą. Jest autorem tekstu i muzyki hymnu Litwy Tautiška giesmė, który został opublikowany właśnie w tej gazecie w 1898 roku.
Każdego roku wiemy coraz więcej o tamtych wydarzeniach, ludziach, a nawet … o pogodzie. Bardzo ciekawą informacją podzielił się Madeinvilnius.lt. Rano było nawet minus 17 stopni, w dzień już cieplej, świeciło słońce. Pogoda miała wpływ na to, gdzie spotkali się patrioci, których dzisiaj znamy jako sygnatariuszy Aktu niepodległości. Dzisiaj dom ten nazywamy Domem sygnatariuszy. Znajduje się on na starówce, przy ulicy Pilies (Zamkowej) 26.
A co z aktem z 11 marca 1990 roku? Jaka różnica pomiędzy jednym a drugim dokumentem? W 1918 roku ogłoszono niepodległe państwo, które w 1940 roku zostało okupowane przez ZSRR. Akt z 1990 roku ogłaszał niepodległość państwa, które już istniało. W 1918 roku nie było samodzielnego, odrębnego państwa litewskiego, w 1990 roku było, ale okupowane.
Akt z 11 marca 1990 roku – to deklaracja niepodległości państwa litewskiego podkreślająca odnowienie i prawną kontynuację państwa litewskiego z okresu międzywojennego, które znalazło się pod okupacją Związku Radzieckiego i utraciło niepodległość w czerwcu 1940 roku. Litwa jako pierwsza z republik radzieckich proklamowała niezależność od Związku Radzieckiego.
Związek Radziecki nie dał za wygraną, o wydarzeniach np. 13 stycznia możesz poczytać tutaj.
Nazwy świąt po litewsku: Vasario 16-oji – Lietuvos valstybės atkūrimo diena, Kovo 11-oji – Lietuvos nepriklausomybės atkūrimo diena.
Źródła:
http://www3.lrs.lt/pls/inter/w5_show?p_r=5691&p_k=1 strona Sejmu Republiki Litewskiej
Zostaw komentarz