Przedstawiciele inteligencji przygotowywali litewskie wydawnictwa, które były wydawane w Małej Litwie (tzw. Litwa pruska). Książki drukowano w drukarniach Tylży, Bagnety, Bitenai, należących do Otto Mauderode, Johana Schoenke, Johana Reylendera, Martynasa Jankusa, Karla Albregsa i Co, Juliusza Sieberta, Ensa Jogamasta. Drukarnie te zastąpiły zniszczone centrum wydawnicze w Wilnie. Knygnesziai przynosili książki, modlitewniki i czasopisma z drukarni Małej Litwy.

Pracy inteligencji, drukarzy i knygnesziai nie zdołała powstrzymać ani rosyjska biurokracja, ani żandarmeria, ani policja. Osób piszących i przygotowujących litewskie teksty było niewiele (badacze doliczyli się 130 autorów), lecz odegrały one niezwykle ważną rolę w ratowaniu litewskiego piśmiennictwa.

Autorami tymi byli m.in.: biskup M. Valančius, który jako pierwszy zorganizował drukarnię oraz przemyt książek, biskup sejneński A. Baranauskas, pisarze J. Basanavičius, V. Kudirka, Maironis, M. Pečkauskaitė, J. Biliūnas, Lazdynų Pelėda oraz inni. Istniała niepisana umowa, że każdy litewski pisarz powinien pomóc litewskiej kulturze w tym trudnym okresie.

Inteligencja litewska wyszła z inicjatywą wydawania pierwszych czasopism narodowych, które miały za zadanie pobudzać świadomość narodową i społeczną. Czasopisma te były wydawane w Małej Litwie, głównie w Tylży.

W Małej Litwie pod koniec XIX w. istniały tradycje wydawania czasopism litewskich oraz baza techniczna. Pierwsze regularnie wydawane gazety w języku litewskim ukazały się tam w latach trzydziestych XIX w. W Małej Litwie poszerzał się krąg czytelników i grono redaktorów oraz współpracowników gazet.

To doświadczenie okazało się bardzo przydatne w okresie zakazu druku czcionką łacińską. Niestety pomysły na wydawanie litewskich gazet na Litwie trzeba było odłożyć na cztery dziesięciolecia. Co prawda w 1864 r. powstańcy w gubernii augustowskiej wydali kilka numerów gazety „Žinia apie Lenkų vainą su Maskoliais” (Wiadomość o wojnie Polaków z Rosjanami), lecz prawdopodobnie była ona wydana w Małej Litwie.

W drugiej połowie XIX w. na wyższych uczelniach Rosji i Polski, na seminariach duchownych, na Litwie ukazało się kilkanaście gazetek wydawanych przez studentów i uczniów.

Źródło:

http://www.pirmojiknyga.mch.mii.lt/Leidiniai/knygnesiai.lt.htm