https://lt.wikipedia.org/wiki/Vaizdas:Proclamation\_of\_1904.jpg

Carski zakaz druku czcionką łacińską obowiązywał w latach 1864-1904.

Okólniki wydane w latach 1864-1865 przez generał-gubernatorów wileńskich Murawiewa, Kauffmana i ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Rosji, Wałujewa, zabraniały wydawania litewskich elementarzy, a wkrótce potem litewskich książek czcionką łacińską na Litwie i w Rosji.

Wydano odpowiednie rozkazy władzom, armii, policji oraz pracownikom wszystkich miejscowych urzędów. Na Litwie dokonano rusyfikacji szkolnictwa i administracji, wspierano rozwój prawosławia. Upowszechnienie cyrylicy miało doprowadzić do zerwania kontaktów z cywilizacją zachodnioeuropejską.

Władze carskie zasiedlały Litwę mieszkańcami Rosji. W 1860 r. ich było 22 tysiące, w 1897 r. aż 175 tysięcy. W 1885 r. zabroniono głośno rozmawiać po litewsku. Wprowadzono nazewnictwo osób na modłę rosyjską: imię, imię ojca, nazwisko. Nazwy miejscowości były zmieniane z litewskich na rosyjskie lub rosyjsko brzmiące. Kościół katolicki został pozbawiony praw, a księży nadzorowała policja. Budowano cerkwie, często w miejscowościach gdzie nie było mieszkańców prawosławnych.

„Początkowo toczyła się walka o oświatę, kulturę, o łacińską czcionkę. Potem walczono o wyzwolenie narodowe i społeczne. Bojkotowano książki litewskie pisane przez Rosjan rosyjskim alfabetem. Wydano zaledwie 55 pozycji, w tym tylko jedną napisał Litwin; był to podręcznik dla… kierowców”.

Nie powstrzymał on rozwoju druku. W okresie obowiązywania zakazu wydano prawie dwa tysiące książek, sporo jak na tamte czasy. Od ukazania się pierwszej litewskiej książki w 1547 roku do 1864 roku wydano zaledwie 750 egz. książek.

Od początku zakazu druku do czasu ukazania się pierwszej gazety AUŠRA w 1883 roku wydano 484 egz. Od 1883 roku do 1903 roku ukazało 1372 pozycje litewskich książek (oprócz gazet).

Źródła:

Z. Zinkevičius, Bendrinės kalbos iškilimas, Mokslo ir enciklopedijų leidykla, Wilno, 1992

Kviečiame lankyti Punską ir Seinus/Zapraszamy do zwiedzania Puńska i Sejn, Aušra, Puńsk, 2000.